مشکلات رفتاری در کودکان میتوانند به عنوان یکی از مسائلی که در طول رشد و تحولات کودکی پیش می‌آید، شناخته شوند. این مشکلات ممکن است بر اثر فاکتور‌های بیولوژیکی، وراثت، محیطی و روانشناختی به وجود آیند.
کودکان اصولاً از نظر رفتاری با مسائلی روبرو هستند که میتواند برای خودشان و برای افراد اطرافشان ناراحتی ایجاد کند. هنگامی که یک کودک به طور مداوم با مشکل رفتاری مواجه می‌شود، این مسئله میتواند به یک مساله جدی تبدیل شود و نیازمند بررسی دقیق و درمان مناسب است. در این مقاله، به موضوع راهکارهای مقابله با اختلالات رفتاری در بچه‌ها می‌پردازیم و راه‌حل‌هایی برای مدیریت این مشکلات را بررسی می‌کنیم.
انواع مشکلات رفتاری کودکان
بیش فعالی کودکان
یکی از مشکلات رفتاری رایج در کودکان، بیش فعالی است. در این اختلال رفتاری کودک با نشانه‌هایی مثل عدم تمرکز و ناتوانی در کنترل حرکات جسمانی از خود نشان می‌دهد. کودکان مبتلا به این مشکل معمولاً نمی‌توانند برای مدت طولانی بر روی یک کار تمرکز کنند. آنها معمولاً بی انضباط و حواس‌پرت هستند. با اینکه از انرژی فوق‌العاده زیادی برخوردارند ولی قابلیت کنترل آن را ندارند. در صورت عدم تشخیص و درمان این مشکل، میتواند بر روی روند تحصیلی و رفتار کودک تأثیرات منفی بگذارد.
اگر مقاله انتخاب مهدکودک برای کودکان بیش فعال را مطالعه نکردید، پیشنهاد می‌کنم خواندن آن را از دست ندهید.
وسواس کودکان
وسواس نوعی اختلال روانی است که کودک از ترس تنبیه والدین یا شکست خوردن رفتارهای روزمره خود مثل دست شستن را به تکرار انجام می‌دهد، هر چند این رفتار برخلاف میل اوست. مشکلات وسواسی جزء مشکلات رفتاری در کودکان است. کودکانی که با این مسئله دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، عموماً با اضطراب شدید و افکار وسواس‌گونه‌ای زندگی می‌کنند.
اختلال دوقطبی
یکی دیگر از اختلالات رفتاری معروف در کودکان اختلال دوقطبی است. در این اختلال کودکان به خاطر دسته‌ای از تغییرات ناگهانی مزاج که ممکن است مثبت یا منفی باشند، به خلق و خوی متفاوت افراطی دچار می‌شوند. به عنوان مثال بعد یک روز شاد و هیجان‌انگیزی که داشتند به طور ناگهانی و بدون دلیل خیلی ناراحت شوند و گریه‌های شدیدی داشته باشند. این اختلال میتواند علائم شدیدی همچون خشونت، غم، یا پرخاشگری در کودکان به وجود آورد.
اضطراب کودکان
اختلال اضطراب نیز یکی از اختلالات رفتاری رایج در کودکان است. ترس از رویدادها یا اشیاء خاص، ناامیدی، نگرانی فراوان و جدا شدن ناگهانی از والدین میتواند برخی از علائم این اختلال باشد. این اختلال ممکن است به تدریج خود به خود بهبود یابد، اما در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان داشته باشد تا از عواقب طولانی‌مدت آن جلوگیری شود.
اگر کودک شما در مهدکودک بیقراری می‌کند و دوست ندارد از شما جدا شود، مقاله جدا شدن کودک از مادر در مهد را بخوانید.
اختلالات خواب کودکان
مشکلات خواب کودکان نیز در دسته مشکلات رفتاری جای دارد. این مشکل معمولاً با دچار شدن به بیداری در طول شب، کم شدن ساعات خواب و یا اختلالات خواب خود را نشان می‌دهد.
لجبازی کودکان
کودکان لجباز بدون اینکه در اخلاق و یا خواسته‌ی خود تغییری دهند اصرار و پافشاری می‌کنند، و همه تلاش خود را می‌کند که حرف خودش باشد. تنها به دنبال مخالفت و یکه‌تازی است. لجبازی با سرسختی متفاوت است و تفاوت آن به نوع خواسته‌ها برمی‌گردد قطعا به کودکی صفت سرسختی داده می‌شود که برای رسیدن به یک هدف باارزش مصمم است و بر روی آن پافشاری می‌کند.
کودک لجباز حتی برای انجام ساده‌ترین کارها پدر و مادر خود را کلافه و خسته می‌کنند، و لجبازی خود را به صورت جیغ کشیدن، پا کوبیدن و گریه کردن‌های شدید نشان می‌دهند.
دلایل بروز اختلالات رفتاری کودکان
دلایل بروز اختلالات رفتاری در کودکان در حالی که یک موضوع پیچیده و گسترده است، میتواند از دیدگاه متعددی مورد بررسی قرار گیرد. این اختلالات ممکن است به عوامل ژنتیکی، محیطی و روانشناختی برگرده اند، هریک از این عوامل بر دیگری تاثیر می گذارند و به وضوح عامل اصلی هر بیماری را تشکیل می دهند.
روانشناسان و متخصصان در حوزه رفتار کودکان معتقدند که یکی از دلایل اصلی بروز اختلالات رفتاری در کودکان، وراثت است. در برخی موارد، فردی که از طریق ژنتیک به اختلال ذهنی یا روانی مبتلا است میتوانند این اختلال را به فرزندان خود انتقال دهند. بنابراین، تحقیقات روی این موضوع نشان داده است که ژنتیک نقش قابل ملاحظه ای در بروز اختلالات رفتاری کودکان دارد.
یکی دیگر از دلایل بروز اختلالات رفتاری، محیط زندگی روزمره کودک می باشد. تکرار و شدت تماس های یک کودک با محیط خانواده و جامعه می تواند بر روی رفتار آن تاثیرگذار باشد. برای مثال، کودکانی که در خانواده های بی سرپرست، دارای خشونت خانوادگی یا سایر مشکلات اجتماعی بزرگ می شوند، به احتمال زیاد در معرض ریسک اختلالات رفتاری هستند.
همچنین، عوامل روانشناختی نیز می توانند در بروز اختلالات رفتاری کودکان نقش ایفا کنند. فرایند ها و روانشناختی های ذهنی کودکان به طور مستقیم بر توانایی ها، تفکر، عملکرد و تفسیر اطلاعات آنها تاثیر بگذارد.
نشانه‌های عمده اختلال رفتاری کودکان
اختلال رفتاری کودکان ممکن است در مورد رفتارهایی که منحرف از عادت‌های عمومی کودکان هستند به وجود بیاید. به عبارت دیگر، این نوع اختلال معمولاً مشخص می‌شود که کودکان میتوانند از نظر رفتاری به طرز قابل توجهی از نوع عادی خارج شده‌اند. در این مقاله، به بررسی و توضیح برخی از نشانه‌های عمده اختلال رفتاری کودکان پرداخته خواهد شد.
یکی از نشانه‌های مهم اختلال رفتاری کودکان عدم توانایی در تمرکز است. کودکان مبتلا به اختلال رفتاری معمولاً دچار مشکلات در تمرکز بر روی وظایف مورد نظرشان می‌شوند.
همچنین، رفتارهای تهاجمی و خشونت‌آمیز نیز میتواند به نشانه‌های اختلال رفتاری کودکان تلقی شود. ممکن است کودکان با این اختلال، به طور مستمر کنار و درگیری با همسالان، تنش‌های فیزیکی با اعضای خانواده یا حتی آسیب‌های خود را تجربه کنند.
افزون بر این، عدم توانایی در کنترل خشم و عدم تحمل میتواند نیز نشانه‌هایی دیگر از اختلال رفتاری کودکان باشد. افراد مبتلا به این اختلال، ممکن است در موقعیت‌های اجتماعی یا خانوادگی پیشروی یا توانمندی خاصی نداشته باشند و عملکرد های اشتباه در برخورد با خشم و نارضایتی از خود نشان دهند.
نقش والدین در درمان مشکلات رفتاری کودکان
مشکلات رفتاری در کودکان میتواند عواقب جدی برای آنان و خانواده‌هایشان داشته باشد. درمان این مشکلات نیازمند همکاری والدین است. والدین، نقش اساسی و حیاتی را در درمان مشکلات رفتاری کودکان ایفا می‌کنند..
نخستین و مهم‌ترین نقش والدین در درمان مشکلات رفتاری کودکان، پشتیبانی و حمایت از کودک است. والدین، نقش مهمی در زندگی کودکان دارند و می‌بایست بتوانند در فرآیند درمان به عنوان مشاوران حرفه‌ای عمل کنند. آنها میتوانند به کودکان خود در درک مشکلات رفتاری، تعامل با همسالان کمک کنند.
دومین نقش والدین در درمان مشکلات رفتاری کودکان، ایجاد محیط آرام و مثبت است. وجود مرزها، قوانین در خانه تأثیر گذار می‌باشد. خانواده‌ها میتوانند با تشکیل قواعد روشن، تمرکز برپایه‌های اخلاقی و الگوی رفتار مثبت، به کودکان خود پیام‌های قوی و مناسبی منتقل کنند که نه تنها مشکلات رفتاری آنان را بهتر می‌کند بلکه به کودکان و عملکرد شان در محیط‌های دیگر نیز اثر می‌گذارد.
سومین نقش والدین، تقویت خود نظمی و تنظیم رفتار است. والدین بهترین نمونه از رفتار مناسب برای کودکان خود هستند. آنها با اجرای رفتار مناسب در فعالیت‌های خانه و شغل زندگی روزمره، به کودکان نشان می‌دهند که چگونه باید خود را مدیریت کنند و چگونه باید با سختی‌ها و مشکلات مواجه شوند.
نتیجه‌گیری
برخی از کودکان به محض روبرو شدن با عامل ناخوشایند چه در گروه‌های دوستی چه در خانواده دست به رفتارهای نامطلوب می‌زنند که مورد قبول والدین یا مربیان نیست. همه راهکارهای مقابله با مشکلات رفتاری کودکان و تشخیص آن ها و دلایل بروز اختلالات رفتاری بچه ها را در این مقاله می‌خوانید.
