وقتی کودک شروع به بازی با عروسک‌ها می‌کند و سعی می‌کند از عروسک خود به عنوان کودکش مراقبت کند، در واقع نقطه‌های شروع ظاهر شدن تخیل خود را نشان می‌دهد و آن را به کار می‌اندازد. بنابراین، تخیل کودک ابزاری قدرتمندی برای کسب تجربه محسوب می‌شود. آنها خود را در دنیای تخیلی خود را می‌شناسند و از غوطه ور شدن در تخیلات خود لذت زیادی می‌برند. اینکه به عنوان والدین موفق لازم است شیوه برخورد با کودکی که گاه از دوست خیالی خود صحبت می‌کنند را بدانید و روش‌های تقویت تخیل را در بازی‌های روزمره کودک خود جای دهید. از این رو در مقاله مهدکودک نارسیس، موضوع را با جزئیات بیشتری به آن پرداختیم:
چرا باید به پرورش تخیل در کودکان اهمیت داد؟
تخیل در کودکان از سنین ۲ تا ۷ سالگی شروع می‌شود. کودک، همانطور که از نظر ذهنی رشد می‌کند، شروع به درک محیط اطراف خود می‌کند و در ذهن خود شروع به تصور خود در نقش‌های مختلف می‌کنند. با افزایش سن کودک، درک و کنجکاوی بیشتری نسبت به دنیای اطراف خود پیدا می‌کند، که منجر به پرورش تخیل و تصورات ذهنی او می‌شود.
بازی با دوستان و اسباب‌بازی‌های خود و درگیر شدن در این نوع بازی‌ها به کودک کمک می‌کند مهارت‌های بیشتری را بیاموزند و خود را برای آینده آماده کنند؛ همچنین خلاقیت و مهارت حل مسئله را افزایش می‌دهد. البته به عنوان والدین بهتر است بدانید، تخیل با بزرگتر شدن کودک کمرنگ می‌شود و جای خود را به آرزوها و اهداف می‌دهد.
اگر کودک از داستان تخیلی خود با شما حرف زد؛ هیچگاه او را مسخره نکید و حتی به جای دلسرد کردن تخیل فرزند، گاهی به او ملحق شوید و با او همدردی کنید که بفهمد چه احساسی دارد، با آنها به زبان کودکانه صحبت کنید و مثل آنها فکر کنید. با تشویق دنیای خیالی فرزند خود، به او شخصیت می‌بخشید و با گذشت زمان، یاد خواهند گرفت که بین واقعیت و خیال خود تمایز قائل شوند.
وقتی بچه‌ها انیمیشن‌های مختلف و داستان‌های تخیلی را تماشا می‌کنند، نه تنها خود را جای شخصیت‌های داستان قرار می‌دهند تا احساسات و دنیای آن ها را بهتر درک کنند، شروع به رویاپردازی می‌کنند تا از محدودیت‌های دنیای واقعی رها شوند و شخصیتی شبیه به قهرمان داستان با ویژگی‌های شخصیتی اغراق آمیز در ذهن خود تصور می‌کنند.
تقلید از شخصیت‌های داستانی یا نمایشی، ویژگی طبیعی در کودکان است که به رشد ذهنی آنها کمک می‌کند. از این رو زمانی باید نگران خیال‌پردازی‌های کودک باید شد که برداشت های ذهنی او از واقعیت آمیخته با تخیل باشد و بین واقعیت و تخیل خود تعادل ایجاد نکند. وقتی کودکان تنها می‌مانند، تمایل دارند به دنیای تخیل فرو رود و افراط در این کار می‌تواند سلامت روان کودک را تهدید کند.
تخیل در کودکان: یک رفتار طبیعی و سالم
تخیل در کودکان از سنین پایین شروع می‌شود و کاملا طبیعی است. این می‌تواند در هر سنی وجود داشته باشد، اما معمولا در اوایل کودکی و سال‌های پیش دبستانی شروع می‌شود. در طول تخیل، کودک به طور موقت از دنیای اطراف جدا می‌شود و درگیر فانتزی‌های ذهنی می‌شود که رویاها و احساسات مثبتی را در او زنده می‌کند. نمی‌توان گفت که تخیل یک رفتار غیرعادی است ؛ برعکس، کودکانی که خلاق تر هستند، به این معنی که تفکر دیداری بهتری دارند. تخیل کودک از درون او سرچشمه می‌گیرد و باعث می‌شود کودک برای لحظاتی از دنیای واقعی خود دور شود. همانطور که گفته شد تا زمانی که دنیای تخیلی کودک اثر منفی بر روی او نداشته باشد، نیازی به نگرانی نیست. با این حال، گاهی اوقات تخیل کودک ممکن است منجر به اثرات منفی مانند شب ادراری، ترس و پرخاشگری شود، در این صورت بهتر است از روانشناس کمک بگیرید.
بهترین روش‌ها برای تقویت تخیل کودکان
از آنجایی که رشد و پرورش تخیل کودک به شکوفا شدن خلاقیت او کمک می‌کند و زمینه ساز استعداد ها و توانایی های فکری او شناخته شده است؛ مهم است به تقویت تخیل او کمک کنید. در زیر بهترین روش‌ها برای تقویت تخیل کودک آورده شده است:
- قصه بگویید: قصه‌گویی یا خواندن داستان برای کودک خود، یک راه عالی برای برانگیختن تخیل کودک کوچک محسوب می‌شود. کتاب‌هایی را انتخاب کنید تصاویر بزرگ و رنگارنگ داشته باشد و از این فرصت استفاده کنید، با کودک خود درباره داستان گفتگو کنید و به او کمک کنید هر چیزی را که می‌خواهد به داستان اضافه کند یا حتی آنرا تغییر دهد. به آنها عکس‌هایی از اشیاء و حیوانت مختلف نشان دهید، از حشرات گرفته تا کهکشان‌ها، صداهای حیوانات و وسایل نقلیه و هر چه که کودک می‌بیند، صداهای ویژه ای برای شخصیت‌های مختلف در کتاب خلق کنید، و در مورد آنچه ممکن است برای مردم یا حیوانات در کتاب اتفاق بیفتد صحبت کنید.
- داستان جدید خلق کنید: خلق داستان‌های جذاب به اندازه کتاب خواندن برای فرزندتان مفید است و استفاده از فرزندتان به عنوان شخصیت اصلی در داستانی که خلق میکنید، راهی عالی برای پرورش حس تخیل اوست. با هم به آهنگ موسیقی گوش دهید: می‌توانید دنیای او را با موسیقی پر کنید، با هم به انواع مختلف موسیقی گوش دهید و آنها را تشویق کنید که با آواز خواندن، رقصیدن یا نواختن ابزارهای اسباب بازی، تخیل خود را پرورش دهند.
- زمان کار با صفحه نمایش تلویزیون یا تلفن همراه را محدود کنید: وقتی صحبت از تماشای برنامه‌های تلویزیونی یا فیلم برای سرگرمی‌می‌شود، بسیار مهم است که مدت زمان تماشای صفحه نمایش را مدیریت کنید. کارشناسان کودک توصیه می‌کنند که از رسانه‌های دیجیتالی برای کودکان زیر دو سال استفاده نکنید، اما بسیاری از والدین به فرزندان خود اجازه می‌دهند تا برای مدت کوتاهی به تماشای کارتون از تلویزیون یا گوشی همراه بپردازند. اگر شما هم جزء همین دسته از والدین هستید، بهتر است که زمان نمایش را به ۳۰ دقیقه یا کمتر در روز برای کودکان زیر دو سال محدود کنید. کودکان از طریق تخیلات خود که دربردارنده ماجراهای زندگی روزمره آنها است، چیزهای زیادی یاد می‌گیرند. وقتی فرزند شما یک داستان تخیلی را در ذهن خود می‌سازد و آن را با شخصیت‌های تخیلی خود پر می‌کند، به عنوان مثال، می‌گوید، “الان زمان ناهار خرگوش است”، در واقع مهارت‌های فکری و کلامی‌خود را بهتر می‌کند. با ساختن داستان‌های تخیلی که شامل احساسات مثل عشق، شادی، ترس یا غم است، مشکلات عاطفی و درگیری‌های خود را حل می‌کند؛ وقتی در لابلای ماجراهای تخیلی، خود را به عنوان یک مادر، پزشک یا معلم تصور می‌کند، احساس قدرت پیدا کرده و دنیای بزرگسالان را در ذهن کوچک خود تجربه می‌کند.
- بازی کنید: بازی هم روش دیگری برای پرورش تخیل کودک محسوب می‌شود، تقریبا هر چیزی می‌تواند ابزاری برای بازی خلاقانه باشد، و برای کودکان کوچک، ابزار بهتر است ساده ترباشد. یک جعبه مقوایی می‌تواند به یک ماشین، کشتی یا قطار برای سوار شدن تبدیل شود و یک حوله می‌تواند نقش یک کلاه ابرقهرمان را بازی کند.
