لجبازی در کودکان می تواند ژنتیکی یا یک رفتار اکتسابی ناشی از تأثیرات محیطی باشد. این طبیعی است که کودکان گاهی لجبازی کنند. احساس استقلال و کنجکاوی فزاینده برای یادگیری در مورد دنیای اطراف، رایج‌ترین دلایلی است که می‌تواند کودک را لجباز کند.
والدین اغلب با عصبانیت و رفتارهای ناخوشایند کودکان لجباز دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ بنابراین اگر شما یکی از آنها هستید، در این مقاله سایت مهدکودک نارسیس، خواهیم گفت چگونه با یک کودک لجباز رفتار کنید.
لجبازی در کودکان مسئله‌ای طبیعی است، اما این مسئله، مشکلی از دغدغه والدین کم نمی‌کند. والدین با قدردانی‌کردن از زحمات و رفتار خوب کودکان، آنها را وادار به گوش‌دادن حرف‌های شما می‌کند.
کودکان با اراده و استقلال‌طلب، بیشتر باهوش و خلاق هستند و البته هر کودکی که اراده و استقلال دارد لجباز نیست، مهم این است که شما متوجه شوید کودک شما لجباز است یا مصمم. از طرفی، کودکان لجباز به آنچه که خود معتقدند پایبند هستند و به آنچه شما می‌گویید حاضر نیستند گوش دهند.
اغلب والدین دوست دارند فرزندان خود را قاطع و مصمم تربیت کنند؛ اما قسمت مهم بحث این است که تفاوت بین قاطعیت و سرسختی را بدانید، مهم‌ترین معیار نحوه تشخیص قاطعیت و سرسختی کودکان چیست؟
معنای کلمه عزم، استحکام هدف است و لجبازی به معنای داشتن عدم ثبات و تزلزل‌پذیر برای انجام آن کار به روش خاص است؛ به زبان ساده، اجتناب از تغییر افکار، رفتارها یا اعمال خود بدون توجه به فشار بیرونی برای انجام غیر آن است.
به گفته آلیسا رابرتز، روان‌شناس و متخصص پژوهش، عواملی که در لجبازی یا با اراده بودن کودکان نقش دارند عبارت‌اند از:
- مرحله رشد
- خلق‌وخو
- شیوه فرزندپروری
- استرس کودک و یا برآورده نشدن نیاز او
نشانه‌ها و علایم کودک لجباز
چند ویژگی و نشانه‌های بارز که در کودکان لجباز دیده می‌شود، عبارتند از:
- نیازمند توجه و محبت هستند.
- میل زیاد به تأیید و شنیده‌شدن هستند.
- به‌شدت استقلال‌طلب و خواستار آزادی هستند.
- به شدت خواستار انجام‌شدن کاری که دوست دارند هستند.
- بیشتر از سایر کودکان عصبانی می‌شوند.
- دوست دارند کارها را با سرعت خود انجام دهند.
- می‌خواهند رئیس باشند.
درمان لجبازی در کودکان
در برخورد و رویارویی با کودکان لجباز صبر و تلاش بیشتری نیاز است و در ابتدا ضروری است به این قضیه پی ببرید الگوی رفتاری کودک خود چه شخصی است تا آن را بهتر درک کنید.
در ادامه، نکاتی را به شما ارائه خواهیم داد که در برخورد با کودکان لجباز به شما کمک می‌کند.
اگر کودک لجبازی دارید رفتارهایی مانند اینکه هر بار که سعی می‌کنید به او غذا بدهید قاشق خود را پرت کند یا ممکن است یک کودک لجبازی داشته باشید که اصرار داشته باشد هر روز یک مدل لباس بپوشد و برای به ارضای نشدن نیاز خود، پاها را به زمین بکوبد و سروصدا کند تا از هر قانون یا دستوری که به او می‌دهید سرپیچی کند.
رابرتز معتقد است رفتار کودکان تحت‌تأثیر عوامل درونی و بیرونی است که در طول زمان با رشد و تکامل آنها تغییر می‌کنند. سرسختی یا اراده قوی یکی از ویژگی شخصیتی کودکان لجباز است، اما لزوماً ثابت یا دائمی نیست.
اگر کودکی بدرفتاری یا لجبازی از خود نشان می‌دهد، مهم است که ابتدا علت اصلی آن را پیدا کرده و به روش حمایتی به آن رسیدگی کنید. در صورتی‌که این رفتار و مشکلات، نگرانی‌های قابل‌توجهی ایجاد می‌کند از یک روان‌شناس کودک یا سایر متخصصان سلامت روان نیز کمک بگیرید.
نکاتی که به مقابله با کودکان لجباز کمک می‌کند عبارت‌اند از:
۱. سعی کنید گوش دهید
ارتباط یک خیابان دوطرفه است. اگر خواستار این هستید فرزندتان به صحبت‌های شما گوش کند، در ابتدا این شما هستید که به حرف‌های او باید گوش دهید. کودکان لجباز نظرات و ایده‌های قوی‌ای دارند و اغلب به بحث و جدل تمایل دارند.
اگر این احساس به آنها داده شود که شنیده نمی‌شوند، شروع به سرکشی و لجبازی می‌کنند. در بیشتر مواقع، زمانی که فرزند شما به کار موردنظر خود اصرار دارد، گوش‌دادن به صحبت‌های او و گفت‌وگوی آزاد در مورد آنچه که او را آزار می‌دهد می‌تواند به طور مؤثر به حل مسئله کمک کند.
به‌عنوان مثال، اگر کودک شما برای تمام‌کردن ناهار عصبانی می‌شود، به او به زور غذا ندهید، در عوض، از آنها دلایل نخوردن غذا را بپرسید، یکی از دلایل آن می‌تواند بازیگوش بودن کودک یا شکم‌درد داشتن او باشد.
اگر می‌خواهید کودک به حرف شما گوش کند، سعی کنید سر به سر او نگذارید و او را اذیت نکنید؛ بلکه با آرامش و رفتار درست شروع به صحبت با او کنید.
۲. آنها را وادار به انجام کاری نکنید
وقتی بچه‌های لجباز را به انجام کاری مجبور می‌کنید، عصیان و سرکشی اولین واکنش آن‌هاست و کاری که بر خلاف میل شما است را انجام می‌دهند.
اصطلاحی که این رفتار را به بهترین شکل ممکن تعریف می‌کند، اراده متقابل است که یک ویژگی رایج کودکان لجباز محسوب می‌شود.
در مجموع سعی کنید که با کودکان لجباز ارتباط خوب و مؤثر بگیرید تا به صحبت‌ها و توصیه‌های شما بیشتر توجه کنند؛ کودکانی که با والدین خود ارتباط خوبی دارند همکاری بهتری دارند.
سوزان استیفن معتقد است ایجاد یک ارتباط موثر با کودکان لجباز، موجب می‌شود لجاجت کمتری را از خود بروز دهند.
به‌عنوان‌مثال، مجبور کردن کودک شش‌ساله خود که اصرار دارد بعد از خواب تلویزیون تماشا کند، زود بخوابد فایده‌ای ندارد؛ بلکه این سیاست را به خرج دهید که با آنها بنشینید و به آنچه که مشغول هستند علاقه نشان دهید و در کنار او باشید. وقتی نشان می‌دهید که او را بدون مقاومت پذیرا هستید، حس خوبی را به او منتقل می‌کنید.
۳. به کودکان لجباز حق انتخاب دهید
کودکان لجباز خواهان استقلال و حق انتخاب هستند و دوست ندارند که به آنها امر و نهی شود. اگر به کودک لجباز خود بگویید که باید ساعت ۹ شب در رختخواب باشد و تنها چیزی که از او دریافت خواهید کرد مشاهده مخالفت او است.
اگر به کودک سرسخت خود بگویید اسباب‌بازی که شما انتخاب کردید را بپذیرد قطعاً با مخالفت کودک مواجه می‌شوید.
بنابراین به فرزندان خود حق انتخاب بدهید و هیچ‌گاه لحن دستوری در طول ارتباطات با او نداشته باشید؛ به عنوان مثال قبل خواب از آنها بپرسید آیا می‌خواهند قبل از خواب داستان A یا B را برای او بخوانید یا خیر؟
محققین معتقدند که ارائه گزینه‌های پیشنهادی زیاد خوب نیست، برای مثال، مجبور کردن کودک به انتخاب یک لباس از بین چند لباس او را گیج می‌کند، از این رو با به‌حداقل رساندن گزینه‌ها به دو یا سه مورد انتخاب از این مشکل اجتناب کنید.
۴. از دید و منظر کودک به موقعیت نگاه کنید
برای درک بهتر رفتار کودک لجباز خود، سعی کنید از منظر او به موقعیت نگاه کنید و همدلی را تمرین کنید. خود را به‌جای فرزندتان بگذارید و سعی کنید تصور کنید که او باید چه شرایطی را تحمل کند تا رفتار مورد نظر شما را داشته باشد.
هرچه بیشتر و بهتر فرزند خود را درک کنید، راحت‌تر با لجبازی او می‌توانید مقابله کنید.
با کودک همدردی کنید و این همدردی طوری باشد که تسلیم خواسته‌های او نشوید. ناامیدی و عصبانیت آنها را درک کنید؛ اما در عین قاطعیت از آنها حمایت کنید.
به‌عنوان‌مثال، اگر فرزند شما مایل به انجام تکالیف خود نیست یا کارهای زیادی برای انجام دادن دارد و در چنین شرایطی او قادر به تمرکز نیست، برای حل مشکل می‌توانید با تقسیم‌کردن تکالیف به کارهای کوچک‌تر که در مدت‌زمان کوتاهی باید انجام شود، کمک کنید. می‌توانید استراحت‌های کوتاه، یک یا دودقیقه‌ای بین کارها داشته باشید تا انجام تکالیف برای آنها استرس کمتری داشته باشد.
نتیجه گیری
لجبازی در کودکان مسئله‌ای طبیعی است و علت آن ژنتیک یا یک رفتار اکتسابی از محیط است. بین لجبازی و قاطعیت مرز باریکی است و آنچه والدین لازم است بدانند فرق بین لجبازی و قاطعیت را نمی‌دانند. در این مقاله چند راهکار‌های مهم آورده شده است تا با کودکان لجباز رفتار بهتری داشت باشید و تا حد ممکن لجاجت او را کاهش دهید. در صورتی که با کودکان لجباز ارتباط موثر و خوبی داشته باشید می‌توانید انتظار داشته باشید آنها با شما همکاری خوبی داشته باشند.
