جدا شدن کودک از مادر در مهد

وابستگی کودک به مادر یکی از مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین روابط انسانی است. در طول سال‌های اول زندگی، کودکان به مادر خود برای تأمین نیازهای فیزیکی و عاطفی خود وابسته هستند. این وابستگی از دوران نوزادی شروع می‌شود و تا دوران نوجوانی نیز ادامه دارد.
در این دوره، کودکان به مادر خود برای حمایت عاطفی، راهنمایی و پشتیبانی نیاز دارند و باید توجه داشت که وابستگی کودک به مادر باید در حد متعادل باشد. در این مقاله وب‌سایت مهدکودک نارسیس به موضوع وابستگی کودک به مادر و راهکارهای آن می‌پردازیم:

تعریف وابستگی کودک به مادر

وابستگی کودک به مادر یک مفهوم روانشناختی است که به نحوه ارتباط عاطفی بین کودک و مادر اشاره دارد. این نوع ارتباط به طور عمده در دوران نوزادی و کودکی او شکل می‌گیرد و در صورت شدید بودن میزان وابستگی برای توسعه روانی و اجتماعی طبیعی کودک تهدید محسوب می شود.
وابستگی کودک به مادر به طور عمده تحت تأثیر عوامل مختلف مثل ژنتیک، تجربه‌های زندگی، فرهنگ و محیط خانوادگی قرار می‌گیرد و همگی نقش‌های مهم در شکل‌گیری وابستگی کودک به مادر دارند.
در ادامه، برخی از جنبه‌های کلیدی وابستگی کودک به مادر را بررسی خواهیم کرد:

ارتباط عاطفی:

وابستگی کودک به مادر بر پایه ارتباط عاطفی قوی شکل می‌گیرد. این ارتباط در دوران نوزادی کودک شکل می‌گیرد و به مرور زمان تحول می‌یابد.
ارتباط عاطفی قوی کودک با مادر، او را در حالت امنیت و آرامش قرار می‌دهد و اعتماد به نفس او را تقویت می‌کند.

حضور فیزیکی:

حضور فیزیکی مادر در زندگی کودک نقش بسزایی در شکل‌گیری وابستگی او دارد. لمس، بوسیدن و در آغوش گرفتن مادر نیاز طبیعی هر کودکی است و حضور فیزیکی مادر باعث احساس امنیت و تأمین نیازهای بنیادین کودک می‌شود.

پاسخگوئی به نیازهای کودک:

پاسخگوئی صحیح و مناسب به نیازهای کودک نقش مهم در شکل‌گیری وابستگی به مادر دارد. وقتی که مادر به نیازهای فیزیکی و عاطفی کودک به درستی پاسخ می‌دهد، کودک راحتی و امنیت را تجربه می‌کند.
وابستگی کودک به مادر تأثیر قابل توجهی بر رشد و توسعه او دارد؛ چنین ارتباط قوی با مادر، کودک را در مواجهه با استرس‌های زندگی قوی و امیدوار می‌سازد. همچنین، کودکان با وابستگی قوی به مادر، در آموزش و یادگیری بهتر عمل می‌کنند و روابط اجتماعی سالم‌تر و پایدارتری با دیگران را تجربه می‌کنند.

سن طبیعی وابستگی کودک به مادر

سن طبیعی وابستگی کودک به مادر یک موضوع پژوهشی و روانشناسی است که در طول سالها از سوی محقق‌های مختلفی بررسی شده است.
این موضوع به بررسی نحوه ارتباط وابستگی بین کودک و مادر در طول سال‌های اول زندگی کودک می‌پردازد. وابستگی کودک به مادر به عنوان یک موضوع طبیعی شناخته شده است که در توسعه روانی و اجتماعی کودک نقش بسزایی دارد.
در سال‌های اول زندگی، کودکان به دلایل فیزیولوژیکی و روانشناختی به مادر خود نیاز دارند، این نیاز به عنوان “نیاز امنیت” شناخته می‌شود و باعث محافظت از کودک در برابر تهدیدهای خارجی و مشکلات بیرونی می‌شود. در این دوره، کودکان به مادر خود برای تأمین نیازهای اساسی خود، مانند تغذیه، حمام رفتن، محبت، توجه و سایر نیازهای احساسی و روانشناختی نیاز دارند.
وابستگی کودک به مادر در سنین پیش از دو سالگی بسیار قوی است و در صورت عدم تأمین نیازهای کودک، ممکن است منجر به اختلالات روانشناختی و اجتماعی در آینده شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که کودکانی که در این دوران به مادر خود وابستگی ندارند یا مورد توجه قرار نمی‌گیرند، در آینده با مشکلات رفتاری و روانشناختی مواجه می‌شوند.
با گذشت زمان و رشد کودک، تغییراتی را در وابستگی با مادر تجربه می‌کند. در سنین پایین‌تر، کودکان بسیار به مادر خود وابسته هستند و نیاز دارند که در نزدیکی او باشند، اما با گذر زمان، رشد فیزیکی و روانشناختی، کودکان به تدریج استقلال خود را افزایش می‌دهند و به حضور مادر خود نیاز کمتری دارند. این فرآیند به عنوان “جدایی” شناخته می‌شود و در طول سالهای پیش از دبستان رخ می‌دهد. به عبارت دیگر با گذر زمان این وابستگی تغییر می‌کند و با استقلال تدریجی کودک، کمرنگ می‌شود.

دلیل وابستگی شدید کودک به مادر

وابستگی کودک به مادر یک پدیده طبیعی و اساسی در رشد و توسعه او است. این وابستگی به دلایل فیزیولوژیک، روانشناختی و اجتماعی برمی‌گردد. در ادامه برخی از دلایل وابستگی کودک به مادر را به تفصیل بررسی خواهیم کرد:

فاکتورهای فیزیولوژیک:

فاکتورهای فیزیولوژیک در وابستگی کودک به مادر نقش مهمی دارند، هنگام تولد، وابستگی کودک با تغذیه شیر مادر شروع می‌شود. هم‌چنین، پروسه تولید هورمون‌های محور HPG در کودکان در وابستگی به مادر نقش مهم دارد، این هورمون‌ها از طریق تماس جسمی و نزدیکی کودک با مادر ترشح می‌شوند و حالت احساسی مثبت در او ایجاد می‌کنند.

فاکتورهای روانشناختی:

فاکتورهای روانشناختی در وابستگی کودک به مادر نقش مهم دارند. از جمله این فاکتورها می‌توان به پروسه شناخت و تشخیص صدا، بو، لمس و تصویر مادر اشاره کرد. کودکان در ابتدای زندگی خود، با استفاده از حس‌های حساس خود، صدای مادر را تشخیص می‌دهند و با آن ارتباط برقرار می‌کنند. همچنین، لمس و تصویر مادر نقش مهمی در تامین حالت اطمینان و امنیت کودک دارد. در نتیجه، کودکان به دلایل روانشناختی به‌طور طبیعی به مادر خود وابستگی پیدا می‌کنند.

فاکتورهای اجتماعی:

فاکتورهای اجتماعی نیز در وابستگی کودک به مادر تأثیرگذار هستند. برقراری ارتباط نزدیک با مادر، به کودک امکان می‌دهد تا احساس امنیت و آرامش داشته باشد. همچنین، مادر به عنوان فرد مرجع در زندگی کودک عمل می‌کند و نقش الگوبرداری را بر عهده دارد. این الگوبرداری باعث توسعه مهارت‌های اجتماعی، و توانایی حل مسئله در کودک می‌شود.

نشانه‌های وابستگی شدید کودک به مادر

وابستگی کودک به مادر یک پدیده طبیعی و اساسی در رشد و توسعه او است. این نوع وابستگی در طول سال‌های اول زندگی کودک شکل می‌گیرد و در شکل‌گیری روابط اجتماعی، عاطفی و رفتاری او نقش بسیار مهمی دارد. هر چند که وابستگی به مادر در حدود دو سالگی به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد، اما هنوز هم در بسیاری از جنبه‌های زندگی کودک تأثیرگذار است.
نشانه‌های وابستگی شدید کودک به مادر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
نفرت یا ترس از جدایی: یک نشانه متداول وابستگی شدید کودک به مادر، ترس از جدایی است. کودکان دارای وابستگی شدید به مادر، ممکن است در هنگام جدایی از او، نشانه‌های اضطراب، نفرت، گریه یا ترس نشان دهند. آنها ممکن است به شدت به مادر خود وابسته باشند و احساس کنند که بدون حضور او نمی‌توانند امنیت و راحتی را تجربه کنند.
عدم توانایی در برقراری رابطه با دیگران: کودکان دارای وابستگی شدید به مادر ممکن است در برقراری رابطه با دیگران مشکل داشته باشند. آنها ممکن است اجتماعی نباشند، به دیگران اعتماد نداشته باشند و به طور کلی در تعاملات اجتماعی دچار مشکل شوند. این مسئله ممکن است در زمان ورود به محیط‌های جدید، مانند پیش‌دبستان یا مدرسه، بیشتر به چشم بخورد.
وابستگی عاطفی شدید: کودکان دارای وابستگی شدید به مادر، نسبت به او وابسته عاطفی دارند. آنها ممکن است به شدت به مادر خود وابسته باشند و به طور مداوم نیاز به حضور و توجه او برای ابراز علاقه و توجه، داشته باشند. این نوع وابستگی ممکن است باعث شود که کودکان در صورت عدم حضور مادر، احساس ناراحتی، اضطراب یا خشم کنند.
علاوه بر این، کودکان دارای وابستگی شدید به مادر ممکن است مشکلات رفتاری دیگری مثل سردرگمی در تصمیم‌گیری، کاهش توانایی در حل مسائل، عدم تحمل استرس و اضطراب، عدم تحمل خشم و عصبانیت، و عدم پذیرش تغییرات پیدا کنند.
به طور کلی، وابستگی شدید کودک به مادر ممکن است منجر به مشکلات رفتاری، اجتماعی و عاطفی او شود.

علائم و راهکارهای درمان اختلال وابستگی کودک

اختلال وابستگی در کودکان ممکن است علائم و نشانه‌های مختلفی داشته باشد و نیاز به تشخیص و درمان صحیح دارد.
علائم اختلال وابستگی کودک ممکن است شامل موارد زیر است:
تغییرات رفتاری: کودکان مبتلا به اختلال وابستگی ممکن است تغییرات قابل توجهی در رفتار خود نشان دهند. این تغییرات شامل افزایش خشونت، عصبانیت، خودکشی، تغییرات در عملکرد تحصیلی، کاهش علاقه به فعالیت‌های قبلی و انزوا در جامعه است.
تغییرات جسمانی: برخی از علائم جسمانی نیز ممکن است در کودکان مبتلا به اختلال وابستگی دیده شود. این علائم شامل کاهش وزن، تغییرات در خواب و خوراک، مشکلات گوارشی، سردرد و دردهای متنوع دیگر هستند.
تغییرات روانشناختی: کودکان مبتلا به اختلال وابستگی ممکن است تغییرات روانشناختی نیز داشته باشند، این تغییرات شامل افزایش اضطراب، افسردگی، ناراحتی، کاهش تمرکز و حافظه، افزایش خودپنداره منفی و کاهش عملکرد تحصیلی هست.

بازی درمانی برای درمان اختلال وابستگی کودک

اختلال وابستگی کودک یک مشکل روانشناختی است که به عنوان یک اختلال رفتاری شناخته می‌شود. برای درمان وابستگی کودک به مادر، بازی درمانی، روش مؤثری است تا از طریق تغییر رفتار و توسعه مهارت‌های جدید، کودک دارای اختلال بهبود یابند.
بازی درمانی یک شیوه درمانی غیرمستقیم است که از طریق بازی و سرگرمی به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی، همکاری، خلاقیت و حل مسئله را تقویت کنند، این روش درمانی بر پایه اصول روانشناسی و نظریات توسعه کودک استوار است و به منظور تغییر رفتارهای نامطلوب و تقویت رفتارهای مثبت در کودکان استفاده می‌شود.
بازی درمانی برای درمان اختلال وابستگی کودک می‌تواند به چندین شکل انجام شود: یکی از روش‌های معمول استفاده از بازی‌های گروهی است که به کودکان اجازه می‌دهد از طریق همکاری و تعامل با دیگران، مهارت‌های اجتماعی و خلاقیت خود را تقویت کنند. این بازی‌ها معمولاً تحت نظارت یک روانشناس یا مشاور صورت می‌گیرد و به کودکان کمک می‌کند تا با دیدن رفتارهای سالم دیگران، الگوهای جدید رفتاری را یاد بگیرند.
روش دیگر بازی درمانی برای درمان اختلال وابستگی کودک، استفاده از بازی‌های خانوادگی است. در این روش، کودک و خانواده‌اش به طور همزمان در بازی‌هایی شرکت می‌کنند که به تقویت ارتباط خانوادگی و بهبود روابط خانوادگی کمک می‌کند. این روش به کودکان اجازه می‌دهد تا با حضور والدین و خواهران و برادران خود، احساس حمایت و عشق را تجربه کنند و به تدریج از وابستگی یا سایر رفتارهای نامطلوب دست بکشد.
علاوه بر بازی‌های گروهی و خانوادگی، بازی درمانی فردی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، کودک با یک روانشناس یا مشاور تنها در حالت یک به یک همکاری می‌کند. این روش به کودک کمک می‌کند تا در یک فضای آرام و امن، درباره مشکلات و نگرانی‌های خود صحبت کند و راه‌حل‌های مناسب برای آن‌ها پیدا کند.

نتیجه‌گیری

بازی درمانی برای درمان اختلال وابستگی کودک یک روش مؤثر است که به کودکان کمک می‌کند تا با تغییر رفتار و توسعه مهارت‌های جدید، بهبود یابند. این روش درمانی معمولاً به عنوان یک بخش از برنامه درمانی گسترده‌تر برای اختلال وابستگی استفاده می‌شود و نیاز به همکاری و تعامل بین کودک، خانواده و روانشناس دارد.