پرخاشگری در کودکان یک موضوع جامع و پیچیده است که تأثیرات گسترده‌ای بر رفتار و توسعه آینده کودکان دارد. پرخاشگری می‌تواند به شکل‌های مختلفی از جمله فیزیکی، کلامی و رفتارهای تحقیرآمیز نمایان شود، این رفتارها ممکن است از دوران کودکی شروع شود و در صورت عدم مداخله مناسب، به مشکلات رفتاری و اجتماعی جدی در آینده منجر شود. در این مقاله وب‌سایت مهدکودک نارسیس این موضوع را بیشتر توضیح می‌دهیم:
تأثیرات پرخاشگری در کودکان پرخاشگری می‌تواند تأثیرات منفی بر روند رشد و تربیت کودکان داشته باشد. این تأثیرات شامل افزایش خطر ابتلا به مشکلات رفتاری، اختلالات اضطرابی و افسردگی، کاهش عملکرد تحصیلی، افزایش خطر وابستگی به مواد مخدر و الکل در آینده، و سایر مشکلات در دوران بزرگسالی است.
دلایل اصلی پرخاشگری در کودکان چیست؟
موضوع پرخاشگری کودکان موضوع مورد توجه والدین، مربیان و روانشناسان بوده است. درک علل زمینه‌ای این رفتار به منظور رسیدگی مؤثر و کاهش پیامدهای منفی آن بسیار مهم است. عوامل متعددی از جمله تأثیرات بیولوژیکی، محیطی و اجتماعی در پرخاشگری کودکان نقش دارند:
از نظر بیولوژیکی، پرخاشگری را می توان تا حدی به عوامل ژنتیکی نسبت داد. برخی از کودکان ممکن است ویژگی های خاصی را به ارث ببرند که آنها را مستعد پرخاشگری و بروز رفتارهای تند کند، ژنتیک در تعیین مزاج کودک نقش دارد، که بر نحوه واکنش کودکان به موقعیت‌های مختلف تأثیر می‌گذارد و وجود برخی از مزاج ها موجب می شود کودک سریع تر واکنش نشان دهد.
با این حال، محیط نیز نقش مؤثری در شکل گیری رفتار کودکان دارد، محیط خانوادگی و نحوه برخورد والدین با کودکان می‌تواند تأثیر زیادی بر رفتار آنها داشته باشد. والدینی که به کودکان خود مداوم فشار و استرس وارد می‌کنند، ممکن است باعث افزایش سطح استرس و ناراحتی در آنها شده و در نتیجه، آنها به شدت عصبانی و پرخاشگر شوند.
کودکانی که در خانواده‌های بد یا بدسرپرست بزرگ می‌شوند، احتمال بیشتری دارد که رفتارهای پرخاشگرانه‌ای از خود نشان دهند. مشاهده خشونت بین والدین یا تجربه آزار جسمی یا عاطفی در سنین پایین می تواند رفتار پرخاشگری را برای کودکان عادی کند و آنها را به این باور برساند که این روشی قابل قبول برای حل تعارض است. علاوه بر این، قرار گرفتن کودک در معرض تماشای خشونت در نمایش‌های تلویزیونی یا بازی‌های ویدیویی، می‌تواند حساسیت کودکان را نسبت به رفتارهای تند از بین ببرد و پرخاشگری را در کودک تقویت کند.
یکی از دلایل عمده پرخاشگری کودکان، سوء استفاده از رسانه‌ها و بازی‌های ویدیویی خشونت‌آمیز است. بسیاری از بازی‌های رایانه‌ای و فیلم‌هایی که به بچه‌ها عرضه می‌شوند، دارای صحنه‌های خشونت‌آمیزی هستند. کودکان در معرض تندبینی های حاکی از این صحنه‌ها قرار می‌گیرند که به تدریج می‌توانند باعث افزایش پرخاشگری آنها شوند.
علاوه بر این، عوامل اجتماعی می تواند در پرخاشگری کودکان نقش داشته باشد، تعامل با همسالان و داشتن دوستان تندخو و ناسازگار تأثیر زیادی در شکل‌گیری رفتار کودکان دارد. حتی کودکانی که از سوی همسالان خود طرد یا به حاشیه رانده می شوند، ممکن است ازپرخاشگری به عنوان وسیله ای برای به دست آوردن قدرت یا کنترل در موقعیت های اجتماعی نشان دهند. به طور مشابه، کودکانی که فاقد مهارت‌های اجتماعی مناسب، مانند حل مسئله یا همدلی هستند، ممکن است به پرخاشگری به عنوان راهی برای حل تعارضات یا ابراز وجود متوسل شوند.
در نتیجه، ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، محیطی و اجتماعی در پرخاشگری در کودکان نقش دارند، استعدادهای ژنتیکی، قرار گرفتن در معرض خشونت در خانواده یا رسانه ها، و مهارت های ارتباطی ضعیف همگی می توانند در رفتار پرخاشگرانه کودکان نقش داشته باشند.
چگونه با کودک پرخاشگر رفتار کنیم
رفتار پرخاشگرانه کودکان یکی از چالش‌هایی است که به والدین و مربیان در تربیت آنها برمی‌خورد. درصورتی که به درستی با این نوع رفتار روبرو شویم و نیازهای آنها را درک کنیم، می‌توانیم به شکلی سازنده و اثربخش با آنها برخورد کنیم.
در ابتدا، قبل درمان مشکلات و نیازهای این کودکان را باید بشناسیم، در ادامه، به برخی از تکنیک‌های موثر برای رفتار با کودک پرخاشگر اشاره خواهیم کرد:
تحت تأثیر احساسات خود نباید باشیم، به جای توجه به کودک پرخاشگر، بهتر است بر روی رفتار او تمرکز کنیم و به او کمک کنیم تا نحوه مدیریت و بیان احساسات خود را یاد بگیرد. در این صورت، می‌توانیم به کمک تمرین‌هایی مثل به اشتراک گذاشتن تجربه‌های مشابه یا آموزش مهارت‌هایی مانند حل مسئله، مدیریت خشم و اظهار نظر به صورت مناسب، به آنها کمک کنیم تا احساسات خود و دیگران را بهتر درک کنند و به شیوه صحیح و سالم منظور خود را بیان کند و به جای دعوا و برخورد تند خشم خود را کنترل کند.
روش دیگری که می‌توانیم با کودک پرخاشگر برخورد کنیم، تشویق او به کارهای مثبت است. با کارهایی مثل سرگرم شدن با دستگاه بازی، تماشای تلویزیون، یا هر فعالیت دیگری توجه و علاقمندی کودک را به خود جلب کند.
روش آخری که می تواند به کودک پرخاشگر کمک کند، صحبت کردن با او است که به تعامل سازنده او با دنیای اطراف کمک می کند.
به طور کلی پرخاشگری کودکان می‌تواند مسیر زندگی آنها را تحت الشعاع قرار دهد، برای درمان آن آموزش‌هایی وجود دارد که از سنین کودکی باید به آنها آموخته شود. یافتن راهکار های مناسب برای حل اختلافات، خودکنترلی و مدیریت عصبانیت و تقویت مهارت‌های ارتباطی، همگی راهکار موثر به منظور بهبود رفتارهای کودکان پرخاشگر هستند. همچنین، انجام فعالیت های فرهنگی، ورزشی و هنری نیز می‌تواند به کاهش پرخاشگری کودکان کمک کند.
نتیجه‌گیری
مجموعه‌ای از عوامل مربوط به شرایط اجتماعی، خانوادگی و شخصیتی به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر روی رفتارهای پرخاشگرانه کودکان تأثیرگذار باشند.
برای پیشگیری و مقابله با پرخاشگری در کودکان، لازم است به روش‌های مناسب واکنش نشان داد. این شامل آموزش مهارت‌های اجتماعی، حمایت خانوادگي و ايجاد محيط‌های زندگي سالم برای کودكان است.
