سندرم کودک دیجیتال در کودکانی دیده می‌شود که ساعت‌ها در طول روز از وسایل الکترونیکی و دیجیتالی استفاده می‌کنند. این بیماری در کودکان زیر دو سال بیشتر دیده می‌شود. کودکان مبتلا به این سندرم علائمی مشابه کودکان مبتلا به اوتیسم دارند. برخی از والدین از اعتیاد کودک به وسایل الکترونیکی مثل گوشی موبایل، تبلت و یا لپ‌تاپ بی‌اطلاع هستند و چندان از پیامدهای آن اطلاعی ندارند. باتوجه به اهمیت چنین مساله‌ای، در این مقاله از مهدکودک نارسیس به موضوع درک سندرم کودکان دیجیتال: علل و عوارض می‌پردازیم:
سندرم کودکان دیجیتال چیست؟
امروزه سندرم کودکان دیجیتال به یکی از رایج‌ترین دغدغه‌های متداول در خانواده‌ها تبدیل شده است. در این عصر دیجیتال، تعجب‌آور نیست که حتی کودکان نیز به اندازه یا حتی بیشتر از بزرگسالان درگیر این موضوع شده و به دستگاه‌های دیجیتال علاقه زیادی نشان می‌دهند. این سندرم به دلیل شیوع و تأثیر جهانی آن به عنوان یک اختلال نامگذاری و شناخته شده است؛ گرچه، همه کودکان به میزان یکسان به وسایل دیجیتال دسترسی یکسانی ندارند، برخی از کودکان بیشتر از سایرین از ابزارهای دیجیتال استفاده می‌کنند که می‌تواند یک علامت هشدار باشد. متأسفانه برخی از سندرم‌ها و اختلالات به دلیل سهل‌انگاری والدین در مواقعی مورد توجه قرار نمی‌گیرند. این سندرم‌ها که اساساً اکتسابی هستند، با آموزش و مراقبت صحیح از کودکان قابل کنترل هستند. با این وجود، اگر شک دارید که کودک شما مبتلا به اختلال روانی باشد، درمان برای پیشگیری از اختلالات جسمی، اجتماعی و روانی ضروری است. در صورت بروز هر گونه تاخیر در گفتار، حرکت، هوش یا مهارت‌های اجتماعی، ضروری است با یک پزشک متخصص مشورت کنید تا کودک خود را به موقع درمان کنید و او را از مشکلات احتمالی در بزرگسالی نجات دهید.
چرا سندرم کودک دیجیتال موضوع مهمی است؟
سندرم کودک دیجیتال، برای کودکان و خانواده‌هایشان مشکلات زیادی را موجب می‌شود. اگر والدین نتوانند این موضوع را در فرزندان خود به درستی کنترل کنند، عوارضی که در اینجا به آن اشاره کردیم، ایجاد می‌شود:
انزوا و گوشه‌گیری کودکان
مشاهده انزوا و گوشه‌گیری در کودکان مبتلا به سندرم کودک دیجیتال طبیعی است. در موارد شدیدتر، این مورد را در کودکان مبتلا به اوتیسم نیز مشاهده می‌کنیم. اما به طور کلی کودکان در چنین حالتی همه تمرکز خود را روی بازی یا استفاده از وسایل دیجیتال می‌گذارند و به ارتباط با دیگران از خود هیچ تمایلی نشان نمی‌دهد.
شکست در یادگیری مهارت‌های مختلف
گذراندن بیش از حد زمان با دستگاه‌های دیجیتالی، کودکان را از یادگیری مهارت‌های مختلف باز می‌دارد. این کودکان ممکن است حتی تمایلی به یادگیری نداشته باشند.
ایجاد رفتارهای پرخاشگرانه یا غیرعادی
یکی دیگر از عوارض سندرم کودک دیجیتال، بروز پرخاشگری و رفتارهای غیرعادی در کودکان است. کودکانی که در معرض بازی‌های خشونت‌آمیز و محتوای دیجیتالی قرار می‌گیرند؛ باعث می‌شود رفتارهای عجیب و غریبی را از خود بروز دهند. در بسیاری از موارد، آنها به تماشای کارتون و بازی‌هایی می‌پردازند که برای سن و روحیه آنها مناسب نیست، که منجر به ایجاد مشکلات یادگیری در آنها می‌شود.
علل سندرم کودک دیجیتال
شناسایی دلایل اصلی سندرم کودک دیجیتال نیز بسیار مهم است. با این کار می‌توانیم از بروز چنین مشکل جلوگیری کرده و تا حدودی آن را کنترل کنیم. برخی از این دلایل عبارتند از:
مواجهه کودک با بیماری‌های مختلف
زمانی که کودک از بیماری‌های جسمی یا حتی روانی رنج می‌برد، زمان بیشتری را با دستگاه‌های دیجیتال می‌گذراند. در نتیجه به آنها وابسته می‌شوند و دچار سندرم کودک دیجیتال می‌شوند. والدین در این مواقع نقش تعیین کننده‌ای در کنترل و مدیریت کودک دارند.
رفتار والدین
یکی از دلایل اصلی سندرم کودک دیجیتال رفتار والدین است؛ به عبارت دیگر والدین کسانی هستند که در ابتدا این امکانات مانند تلفن همراه یا تبلت را در اختیار فرزندان خود قرار می‌دهند و یا گاهی آن را بهانه‌ای برای کج خلقی فرزندان خود قرار می‌دهند.
البته دیده شده است در برخی موارد، کودکان تحت تأثیر همسالان خود قرار می‌گیرند و به سندرم کودک دیجیتال مبتلا می‌شوند. امروزه بیشتر بچه‌ها سرگرم بازی با گوشی‌های هوشمند یا تبلت‌های خود هستند که همین امر باعث می‌شود که کودکان دیگر نیز همین کار را انجام دهند.
زندگی در عصر دیجیتال
گاهی اوقات غرق شدن در عصر دیجیتال منجر به ایجاد سندرم کودک دیجیتال می‌شود. وقتی کودکان می‌بینند که همه به طور گسترده از این وسایل استفاده می‌کنند، نیز از آنها تقلید می‌کنند و به استفاده کردن از این وسایل روی می‌آورند. البته استفاده از دستگاه‌های دیجیتال به تنهایی مشکلی ندارد، اما نحوه استفاده از آنها مهم است.
تفاوت بین سندرم دیجیتال و اوتیسم
اوتیسم نوعی اختلال رشد عصبی محسوب می‌شود که با دارو، درمان و گفتار درمانی قابل کنترل است، اما به طور کامل قابل درمان نیست. علائم اصلی اوتیسم شامل تاخیر و نقص در مهارت گفتاری، تماس چشمی و ارتباط اجتماعی است. البته چنین علائم مشابه در کودکان مبتلا به سندرم دیجیتال نیز دیده می‌شود. با این حال، تفاوت این دو در این است که با کاهش یا حذف استفاده از دستگاه‌های دیجیتال مثل گوشی موبایل، لپ‌تاپ و یا تبلت، علائم در کودکان مبتلا به سندروم دیجیتال از بین می‌رود یا به سرعت بهبود می‌یابد.
چگونه از سندرم دیجیتال کودک جلوگیری کنیم
در دنیای امروز، با پیشرفت تکنولوژی و حضور بیش از حد وسایل الکترونیکی، مدیریت و کنترل استفاده فرزندان از این وسایل برای والدین امری حیاتی است. تماشای تلویزیون، استفاده از گوشی و تبلت در سنین زیر دو سال مطلقاً ممنوع است. این ممنوعیت به دلیل مسئله حیاتی رشد مغز در این گروه سنی است. برای کودکان بزرگتر از ۲ سال، استفاده از دستگاه دیجیتال باید به یک تا دو ساعت در روز محدود شود.
گذراندن اوقات فراغت کودک در فعالیت‌های گروهی و تعامل با همسالان یکی از مهم‌ترین جنبه‌هایی است که باید بر آن تمرکز کرد. رشد مغز کودک از طریق تجربیات حسی اتفاق می‌افتد، بنابراین برای والدین بسیار مهم است که محیطی مساعد برای این رشد فراهم کنند.
